Osteopatia dorosłych i dzieci

Krótki opis osteopatii z 1919 roku w ponadczasowy sposób oddaje jej istotę:

“Osteopatia jest wiedzą struktury, stosunku i funkcji każdej z części ludzkiego ciała, zastosowaną do nastawienia lub korekcji tego, co zaburza harmonijne działanie całości.”

G.V. Webster, D.O.

Osteopatia została stworzona przez amerykańskiego lekarza i chirurga Andrew Taylor Stilla, który w 1892 roku założył pierwszą na świecie medyczną szkołę osteopatyczną – American School of Osteopathy (teraz A.T. Still University) w Kirksville, Missouri USA. Dr Still był jednym z pierwszych lekarzy promujących ideę medycyny prewencyjnej jak również filozofii praktyki, iż lekarze osteopatyczni powinni się skupić bardziej na leczeniu choroby niż jej objawów.

Dr. Still uważał, że u podstaw problemów zdrowotnych ludzi leży zaburzenie w układzie mięśniowo-szkieletowym. Stworzył więc system manualnej diagnozy i leczenia, które umożliwia rozwiązanie problemów zdrowotnych i osiągnąć wyleczenie wykorzystując własny potencjał uzdrawiający organizmu.

“Znajdź, napraw i zostaw w spokoju.”

A.T. Still

Osteopatia jest manualną formą leczenia dolegliwości, która kładzie nacisk na współzależność pomiędzy strukturą i funkcją ludzkiego organizmu.

Filozofia osteopatyczna podkreśla następujące zasady:

• Istota ludzka jest dynamiczną jednością funkcji,
• Ciało posiada mechanizmy samoregulacji, które są z natury samoleczące,
• Struktura i funkcja są ze sobą powiązane na wszystkich poziomach,
• Racjonalne leczenie jest oparte na tych zasadach.

Osteopatię możemy więc zdefiniować jako kompleksowy system diagnostyki i terapii, oparty na wzajemnym powiązaniu anatomii i fizjologii, w celu badania, zapobiegania i leczenia chorób.

W celu ustalenia diagnozy i zaplanowania leczenia osteopata wykorzystuje wywiad lekarski, posiłkuje się badaniami dodatkowymi (np. : obrazowe, krwi, moczu), wykonuje badanie fizykalne pacjenta w ujęciu całościowym, którego kulminacją jest diagnoza osteopatyczna polegająca na zdefiniowaniu głównych dysfunkcji somatycznych.

W tradycyjnym ujęciu, osteopata nie leczy więc choroby tylko dysfunkcje somatyczne, które utrudniają organizmowi pokonanie dolegliwości i utrzymanie optymalnego zdrowia.

Z praktycznego punktu widzenia istota osteopatii nie leży w mechanistycznym aplikowaniu skomplikowanych technik lecz na znalezieniu i usunięciu potencjalnej przyczyny objawów, czyli pierwotnej dysfunkcji somatycznej. Podstawowym przesłaniem w diagnozie osteopatycznej jest więc znalezienie regionu największego unieruchomienia (stawowego, tkankowego lub płynowego), który stanowi przyczynę dolegliwości a leczenie polega na przywróceniu ruchu, który jest ekspresją zdrowia i życia.

Dysfunkcje somatyczne w powszechnym tego słowa znaczeniu są często nazywane „zablokowaniami”, czego częstym przykładem jest zablokowanie połączeń stawowych kręgosłupa.

Z definicji jest to upośledzona lub zaburzona funkcja połączonych ze sobą elementów systemu somatycznego: szkieletowego i struktur mięśniowo-powięziowych oraz związanych z nimi struktur naczyniowych, limfatycznych i nerwowych.

Dysfunkcja somatyczna może jednak dotyczyć narządów wewnętrznych i ich struktur mocujących (krezki, więzadła, opony mózgowo-rdzeniowe) oraz blizn pooperacyjnych penetrujących w przypadku jamy brzusznej od skóry i mięśni przez otrzewną do narządu docelowego a w przypadku klatki piersiowej przez opłucną do segmentu płuca, oskrzela lub serca i wielkich naczyń (łuk aorty, aorta).

Niezależnie od lokalizacji i przyczyny dysfunkcja somatyczna prowadzi do mniej lub bardziej nasilonego ograniczenia ruchu tkanek w stosunku do siebie, zmniejszenia ich sprężystości i ślizgu co skutkuje zaburzeniem swobody wymiany płynów ustrojowych i transportu substancji koniecznych do prawidłowego funkcjonowania komórek i narządów. W efekcie dochodzi do zwiększenia wydatku energetycznego organizmu na utrzymanie funkcji narządu czy umożliwienie swobodnego ruchu w życiu codziennym.

Takie ograniczenie ruchowe nie dotyczy więc tylko mięśnia, powięzi, torebki stawowej i stawu, ale również naczyń krwionośnych i limfatycznych oraz płynu maziowego (w przypadku stawu), płynu mózgowo-rdzeniowego (w przypadku czaszki i kręgosłupa), płynu surowiczego (pokrywającego powierzchnie narządów, błony śluzowe, opłucną i otrzewną).

Jako dziedzina medyczna, osteopatia jest szeroko rozwiniętą, holistyczną formą medycyny manualnej, co odzwierciedla mnogość technik osteopatycznych, które używamy do korekcji dysfunkcji somatycznych.

Spopularyzowane w świecie fizjoterapii techniki terapii czaszkowo-krzyżowej wywodzą się z prac pionierów osteopatii czaszkowej, które John E. Upledger D.O., udostępnił szerokiej rzeszy terapeutów w USA i później na świecie w latach 80 i 90 XX wieku. Osteopaci: William G. Sutherland i Charlotte Weaver tworzyli podstawy koncepcji diagnozy i leczenia czaszkowego od początku lat 30 XX wieku, które były później rozwijane i nauczane szczególnie przez uczniów Dr Sutherlanda. Jednym z nich był Harold I. Magoun D.O., który był nauczycielem Johna Upledgera.

Oprócz terapii czaszkowej, metody praktykowane przez wielu fizjoterapeutów i terapeutów manualnych takie jak np. techniki energii mięśniowej, mięśniowo-powięziowe i trzewne pochodzą również z osteopatii.

Techniki manipulacyjne i mobilizacyjne kręgosłupa i stawów obwodowych używane przez ortopedów, chiropraktyków i innych terapeutów są częścią osteopatii od początku jej istnienia.

Dodatkowo techniki funkcjonalne czyli pośrednie będące w pewnym sensie odwrotnością technik bezpośrednich (np. manipulacje stawów i mięśni) stanowią ważną bezbolesną alternatywę, która występuje tylko w osteopatii.

Techniki pomp limfatycznych wprowadzonych do literatury przez Elmera D. Barbera już w 1898 roku i rozwijane później od lat 20 XX wieku razem z odruchami Chapmana stanowią w osteopatii ważny element w poprawianiu funkcjonowania narządów wewnętrznych.

Osteopaci są wykształceni w leczeniu dolegliwości bólowych i dysfunkcji narządowych w oparciu o głębokie zrozumienie anatomii, fizjologii, patologii i tego w jaki sposób one się odnoszą do zasad i filozofii osteopatii.

Opieka osteopatyczna nie ogranicza się tylko do stosowania technik manualnych a w pracy z pacjentem osteopata, żeby poprawić możliwości ustroju do samoleczenia wykorzystuje dodatkowo konsultacje i modyfikacje sposobu odżywiania, dotyczące suplementacji, sposobów na zmniejszanie napięcia związanego ze stresem, może skorzystać z edukacji na temat aktywności fizycznej czy właściwej postawy ciała.